Opis

MIKOŁAJ KOPERNIK, TRAKTAT O SZACUNKU MONETY, SREBRNY NUMIZMAT

Mikołaj Kopernik – genialny astronom, twórca heliocentrycznej teorii wszechświata, znany wszystkim jako ten, który „wstrzymał Słońce, a ruszył Ziemię”, był jednocześnie jednym z najwybitniejszych twórców ekonomii i pierwszym w świadomości Polaków – ekonomistą, teoretykiem.

21 marca 2022 roku mija 500 lat od wygłoszenia przez Mikołaja Kopernika na Sejmiku Prus Królewskich w Grudziądzu traktatu „De aestimatione monetae” (O szacunku monety). Była to pierwsza publiczna prezentacja poglądów monetarnych uczonego zakończona debatą. W swoim traktacie poprzedzonym skrupulatnymi badaniami monet znajdujących się w obiegu, co przy istniejącym chaosie monetarnym wcale nie było łatwe. Kopernik w sposób naukowy uporządkował pojęcia związane z pieniądzem i monetami oraz sformułował prawo zwane później od jego nazwiska prawem Kopernika.

„GORSZY PIENIĄDZ WYPIERA LEPSZY”

Formuła ta stwierdza, iż jeżeli w obiegu znajdują się pieniądze o tym samym nominale, ale różne pod względem wagi i stopu użytych do ich wybicia kruszców, to monety „lepsze”, czyli o większej masie i bardziej wartościowym stopie, tj. zawierające więcej srebra, są wycofywane z rynku i pełnią rolę środka gromadzenia skarbu (tezauryzacji), natomiast w obiegu pozostają monety „gorsze”. Tak więc na rynku pieniądz gorszy wypiera pieniądz lepszy. W efekcie kontynuowania rozważań monetarnych przez Kopernika powstały kolejne wersje traktatu, a ich zwieńczeniem była reforma monetarna Decjusza, która przyczyniła się do uporządkowania systemu monetarnego Królestwa Polskiego i ziem zależnych.

WYGLĄD

Awers: W centralnej części wizerunek południowego skrzydła zamku krzyżackiego w Grudziądzu. Nad nim napis po łacinie: “DE AESTIMATIONE MONETAE”. Pod wizerunkiem zamku ornament, pod ornamentem po łacinie fragment traktatu: “Monetae cudendae ratio”. Poniżej cecha materiału: Ag999 i znak mw.

Rewers: W lewej części wizerunek Mikołaja Kopernika trzymającego w dłoniach sakwę oraz traktat o szacunku monety. W prawej części trzy monety z okresu panowania Zygmunta I Starego. Na drugim planie fragment XIX wiecznej grafiki autorstwa Johana Schübelera “Mikołaj Kopernik wygłaszający Traktat o szacunku monety na Sejmiku Generalnym w Grudziądzu”. W prawej górnej części napis i data: GRUDZIĄDZ 21.03.1522. W dolnej lewej części napis: TRAKTAT O SZACUNKU MONETY. Pomiędzy nimi, ornament koniczynowy.