12 września 2022 przez GoldBroker.pl
Samodzielna ocena stanu zachowania monet jest trudna i dość subiektywna – każdy kolekcjoner inaczej może sklasyfikować dany numizmat. Rozwiązaniem tego problemu jest grading monet, czyli ustandaryzowany proces oceny stopnia zachowania numizmatów.
Grading to określanie kategorii stopnia stanu zachowania numizmatu według konkretnej skali. Pozwala potwierdzić autentyczność i oszacować wartość danego numizmatu. Aktualnie jest to niezbędna procedura umożliwiająca handel wartościowymi numizmatami na profesjonalnym rynku. Zabezpiecza ona interesy zarówno strony kupującej, jak i zbywcy – wiedzą oni dokładnie, jaka moneta i w jakim stanie jest przedmiotem transakcji.
Ocena stanu zachowania monet kolekcjonerskich kiedyś była uzależniona jedynie od doświadczenia i wprawnego oka kolekcjonera. W połowie XIX wieku pojawiła się skala, która pomogła ustandaryzować opis stanu monet. Składała się z trzech ocen stanu numizmatu:
Nie był to system idealny, ponieważ skala była bardzo ogólna, a przyznawaniem oceny dalej zajmował się kolekcjoner na podstawie własnych doświadczeń – jego ocena w dalszym ciągu była subiektywna. Dla jednej osoby stan danej monety mógł być “bezobiegowy” a dla innej “znakomity”. Wraz z upływem kolejnych lat, numizmatyka stawała się coraz popularniejszym hobby, powiększało się grono kolekcjonerów, a problem oceny monet stawał się coraz bardziej zauważalny.
W XX wieku została opracowana 70-stopniowa skala gradingowa monet – Skala Sheldona. Szybko przyjęła się jako podstawowy system oceny numizmatów w USA. 70-punktowy system wskazuje na to, że moneta w najlepszym stanie zachowania i oceniona na 70 punktów jest warta 70 razy więcej od monety tego samego typu ocenionej na jeden punkt.
Skala nie zakładała 70 odrębnych numerów, lecz 12 zakresów oceny stanu zachowania. Tylko w niektórych przypadkach dostępne są dodatkowe numery. Przykładowo dla zakresu “very good” – 7, 8, 10, natomiast dla “fine” – tylko 40.
Oryginalna Skala Sheldona ulegała modyfikacjom, a jej obecna wersja dostosowana jest do oceny monet z całego świata. Jest to aktualnie najczęściej stosowany system gradingu monet.
Obecnie gradingiem monet zajmują się wyspecjalizowane w tym temacie firmy. Ocena końcowa monety przyznawana jest według skali, ale sam proces jej weryfikacji jest dokładnie opisany i ustandaryzowany. Dzięki temu, końcowa ocena jest rzetelna bez względu na to, w którym kraju została przyznana. Liczące się na rynku, światowe firmy gradingowe to m.in. Professional Coin Grading Service (PCGS), Numismatic Guaranty Corporation (NGC), American Numismatic Association Certification Service (ANACS) oraz Independent Coin Graders (ICG). W Polsce również istnieją firmy zajmujące się gradingiem. Są to m.in. Krakowski Salon Numizmatyczny Gibon (Gibon – Grading), Gliwickie Centrum Numizmatyczne (GCN ECC), Polskie Centrum Gradingu (PCG) i DGG GRADING.
Podczas procesu gradingu moneta umieszczona jest w plastikowym pudełku, zwanym slabem. Jest ona dokładnie oglądana przez numizmatyków tak, aby wykryć wszystkie mankamenty, wytarcia, a także defekty. W tym procesie sprawdzana jest również jej autentyczność. Firma gradingowa nadaje monecie unikalny numer, który zostaje umieszczony na opakowaniu wraz z opisem, hologramem i nadrukiem ultrafioletowym.
Oprócz Skali Sheldona, istnieją też inne systemy oceny stanu zachowania monet. Przykładowo, w Wielkiej Brytanii stosowany jest 100-punktowy system oceny stworzony przez firmę CGS. W Polsce dużą popularnością cieszy się skala opracowana przez Edmunda Kopickiego. Wyróżnia się w niej 7 stanów, które mogą zostać przypisane danej monecie:
Nawet porysowana lub uszkodzona moneta może posiadać wysoką wartość. Jeśli masz podejrzenia, że posiadany egzemplarz może być wartościowy – koniecznie zleć wykonanie gradingu. Profesjonalna ocena stanu pomoże ustalić wartość i cenę podczas sprzedaży numizmatu. Monety, które przeszły grading dodatkowo zyskują na wartości i cieszą się dużo większym zainteresowaniem kolekcjonerów. To zrozumiałe, ponieważ kupujący wraz z monetą otrzymuje profesjonalne potwierdzenie jej autentyczności, stanu i wartości. Ponieważ firmy gradingowe informacje o sprawdzanych monetach umieszczają na swoich stronach internetowych, kupujący ma możliwość w łatwy sposób sprawdzić wiarygodność właściciela monety przez Internet.