16 marca 2022 przez GoldBroker.pl
Wyroby ze srebra pięknie się prezentują, ale są też bardzo wrażliwe na wiele czynników zewnętrznych. Pod ich wpływem ciemnieją, pokrywają się nieestetycznym nalotem i tracą swój szlachetny charakter. Dlaczego srebro ciemnieje? Jak zabezpieczyć srebro przed czernieniem?
Ciemnienie srebra dotyczy nie tylko srebrnej biżuterii, ozdób czy naczyń, ale również cennych monet. Ten szlachetny kruszec sam w sobie jest miękki i dość delikatny, w związku z czym reaguje na wiele związków chemicznych obecnych w powietrzu i wodzie. A zatem czemu srebro czernieje?
Zacznijmy od tego, że wbrew pozorom sam tlen nie wpływa negatywnie na srebrne monety czy biżuterię. Srebro nie wchodzi w reakcję z czystym powietrzem i wodą. Chociaż utarło się przekonanie, że to proces utleniania wywołuje pojawienie się ciemnego nalotu, to musiałoby temu towarzyszyć wysokie ciśnienie, żeby spowodować czernienie powierzchni srebra. Głównym winowajcą jest w tym przypadku siarka – obecna w powietrzu, szczególnie tym bardzo zanieczyszczonym. Nieestetyczna ciemna warstwa to nic innego jak siarczek srebra, czyli produkt uboczny reakcji siarki i srebra. Na srebrne monety, biżuterię oraz inne wyroby negatywnie wpływają również chlorki, np. chlorek srebra (AgCl). Pod ich wpływem powierzchnia wyrobu ciemnieje. Z kolei w zetknięciu z ozonem, srebro ulega zmatowieniu.
Na srebrze mogą też pojawić się brązowe, czerwone lub ciemnozielone plamki, czyli patyna (inaczej śniedź, grynszpan szlachetny). Chociaż większości z nas kojarzy się z miedzianymi dachami zabytkowych budynków, to patyna pokrywa również wyroby ze srebra. Przyczyną może być wilgotność powietrza, związki chemiczne i rozmaite zanieczyszczenia, które wpływają na powierzchnię monet lub innych srebrnych przedmiotów. Proces pokrywania się srebra patyną jest długotrwały, a pierwszym symptomem jest pojawienie się białawego nalotu, który z czasem staje się brunatny lub fioletowy.
Warto pamiętać o tym, że ciemnienie kruszcu nie oznacza, że jest nieautentyczny lub podrobiony. To całkowicie naturalny proces. Co więcej, czasem warstwa patyny może podnieść wartość numizmatu – ciemny nalot świadczy o upływie czasu i jest potwierdzeniem wieku monety. Nalot może też chronić numizmat przed niszczeniem, dlatego jeśli chcemy zdecydować się na usuwanie patyny, to zdecydowanie warto najpierw skonsultować to ze specjalistą.
Przez wieki wierzono, że srebrna biżuteria ciemnieje, gdy nosząca ją osoba choruje. Nie jest to do końca prawda. Jak wspomnieliśmy, kruszec zmienia barwę w zetknięciu się z określonymi pierwiastkami, np. związkami siarki. Tych jest dużo w ludzkim pocie, a zatem pod jego wpływem srebrna biżuteria czy monety mogą ciemnieć. Nie ma to jednak nic wspólnego z konkretnym schorzeniem – bardziej ze zmianą diety lub trybu życia, ponieważ pot może wtedy zmieniać skład. Ciemnienie srebra może jednak być związane z miejscem zamieszkania właściciela biżuterii czy kolekcji monet – w rejonach szczególnie zanieczyszczonych związkami siarki, np. na Śląsku, kruszec może szybciej pokryć się czarnym nalotem.
Na szczęście proces ciemnienia srebra jest całkowicie odwracalny. Czarny nalot na srebrze nie niszczy struktury wyrobu – pokrywa jedynie jego powierzchnię. Nieestetyczny osad można zatem usunąć. Najlepiej jednak dbać o to, żeby w ogóle się nie pojawił, czyli odpowiednio zabezpieczyć swoją kolekcję. Srebrne monety należy przechowywać w klaserach z kapsułami ochronnymi, które zabezpieczą kruszec przed kontaktem ze szkodliwymi związkami chemicznymi. Dobrym pomysłem jest też stosowanie holderów, czyli albumów z foliowym okienkiem.
Warto wyposażyć się w produkty firmy Leuchtturm z wkładką Intercept, która zawiera cząsteczki miedzi trwale wiążące korozyjne gazy. Oznacza to, że szkodliwe dla srebrnych monet substancje zawarte w powietrzu są skutecznie neutralizowane. Specjalna funkcja ochronna w tych produktach utrzymuje się przez około 15 lat.
Z kolei srebrną biżuterię należy zdejmować na czas snu, kąpieli czy mycia rąk. Ważne jest też unikanie kontaktu srebra z kosmetykami, np. kremami. Pod wpływem występujących w nich związków chemicznych szlachetny metal ciemnieje i staje się matowy.A co zrobić, gdy srebro czernieje? Nie zalecamy korzystać z domowych sposobów, ponieważ środki, które nie są przeznaczone do czyszczenia srebra (np. płyn do mycia naczyń lub pasta do zębów), mogą nieodwracalnie uszkodzić jego strukturę, co przełoży się na utratę wartości monety. W sprzedaży dostępne są specjalne, certyfikowane środki do czyszczenia srebra, np. płyn Cleaning Bath firmy Leuchtturm. Wystarczy zanurzyć w nim monetę na około 3-8 minut, a trudniejsze zabrudzenia oczyścić patyczkiem do uszu. Następnie monetę należy opłukać czystą, zimną wodą. Nadmiar wody należy odsączyć miękką ściereczką bez pocierania. Wyczyszczoną srebrną monetę warto odstawić na kilka dni, pozostawiając ją bez żadnego opakowania ochronnego. Kontakt z powietrzem pozwoli jej uzyskać optymalny wygląd. W przypadku bardziej wartościowych monet i trudniejszych zabrudzeń najlepiej zdać się na pomoc fachowca, który profesjonalnie zajmuje się czyszczeniem srebra.