Ceny złota na przestrzeni lat ulegają pewnym zmianom, co wydaje się nam oczywiste i naturalne. Jednak o cenie złota wyrażonej w dolarach tak naprawdę możemy mówić dopiero od 1974 roku. To data graniczna, kiedy uwolniono cenę złota. Wcześniej pieniądze były mocno skorelowane ze szlachetnym kruszcem. Sprawdzamy, jak kształtowały się historyczne ceny złota od 1974 roku. 

Historyczne ceny złota przed 1974 rokiem

Przez setki lat złoto było pieniądzem. Wartość monety była zależna od ilości i jakości zawartego w niej kruszcu. Zresztą w odniesieniu do wartości złota (lub srebra) ustalano też wartość waluty papierowej. Ważną datą jest 1900 rok, kiedy w Stanach Zjednoczonych uchwalono Ustawę o Standardzie Złota (Gold Standard Act). Określała ona wartość 1 USD na 1,505 g złota, wskutek czego tzw. uncja trojańska (ok. 31,1 g, oz) złota była warta 20,67 USD. Co prawda wcześniej system złotej waluty powstał w Europie, ale nie przetrwał on próby czasu. Polityka monetarna prowadzona przez wiele państw w czasie I wojny światowej przyczyniła się do hiperinflacji, która położyła kres europejskiemu systemowi złotej waluty. Pełną wymienialność waluty na złoto zachowały tylko Stany Zjednoczone, wciąż w cenie 20,67 USD za uncję. Jednak i za Oceanem ceny złota szybko się zmieniły. Wynikało to głównie z kryzysów finansowych:

• Pierwszy miał miejsce w 1929 roku, a jego konsekwencją było wprowadzone za prezydentury Franklina Roosevelta Rozporządzenie Wykonawcze 6102. Amerykański rząd zdewaluował dolara do poziomu 35 USD za uncję (0,888 g złota na 1 USD). Co więcej, rządzący skonfiskowali obywatelom całe złoto.
• Kolejny kryzys był bezpośrednim skutkiem II wojny światowej. Na konferencji w Bretton Woods w 1944 roku ustalono tzw. powojenny ład. System Bretton Woods miał ustabilizować kursy i powszechną wymienialność walut krajów członkowskich MFW (Międzynarodowy Fundusz Walutowy) na złoto. W efekcie doprowadziło to do zaburzeń w bilansach płatniczych i problemów w polityce monetarnej. Przyjęto też, że główną walutą świata będzie dolar, wymieniany na złoto w parytecie ustalonym przez prezydenta Roosevelta w 1933 r. 
• Do częstej zmiany kursu złota do dolara dochodziło też w latach 1968-1971. Wynikało to z kryzysu naftowego i wojny w Wietnamie. Stany Zjednoczone zmagały się wówczas z tzw. stagflacją (wysoka inflacja z jednoczesnym brakiem wzrostu gospodarczego). Dolarów w obiegu było tak dużo, że w 1971 r. uncja była wyceniana na 42,22 USD. W końcu wymienialność dolarów na złoto stała się niemożliwa i w połowie sierpnia 1971 r. została zawieszona.

Ceny złota na przestrzeni lat po 1974 roku

Tak naprawdę o cenie złota wyrażonej w dolarach amerykańskich możemy mówić dopiero po uwolnieniu jego kursu w 1974 roku. To graniczna data, kiedy ostatecznie upadł System Breton Woods ustalający zasady międzynarodowej gospodarki po II wojnie światowej.

Czego można było się spodziewać, kurs złota szybko wystrzelił w górę. Już w drugiej połowie 1974 roku przekroczył 183 USD za uncję. Od tego momentu historyczne ceny złota w poszczególnych, ważnych latach i okresach, kiedy następowały duże zmiany, wyglądają następująco: 

• 1974 r. – 183 USD na koniec roku. Inwestorzy zaczęli uciekać do złota, traktując szlachetny kruszec jako bezpieczną przystań. Przyczyn takiego zachowania było wiele (m.in. stagflacja, kryzys gospodarczy, kryzys finansowy, szybki wzrost cen ropy naftowej, wojna Yom Kippur na Bliskim Wschodzie).
• 1976 r. – spadek cen złota poniżej 105 USD za uncję trojańską, ale szybkie odbicie w drugiej połowie roku. Kurs wystrzelił do blisko 140 USD/oz.
• 1979 r. – ogromny wzrost cen złota. Wykres historycznych cen kruszcu wskazuje, że na początku roku złoto było wyceniane na ok. 220 USD za uncję. Wywołana w Iranie rewolucja ajatollaha Chomeiniego przyczyniła się do drugiego kryzysu naftowego. Szybko wpłynęło to na nowe szczyty cen złota. Na koniec roku złoto było warte blisko 550 USD za uncję, a w styczniu 1980 r. niemal 740 USD/oz.
• Lata 80 i 90. XX wieku – ostatnie dwie dekady XX wieku przyniosły mocne osłabienie cen złota. Niższe ceny kruszcu miały wiele przyczyn (m.in. znacząca poprawa sytuacji gospodarczej w Stanach Zjednoczonych, niskie stopy procentowe, spokojna sytuacja geopolityczna). Ceny złota na przestrzeni lat 80. i 90. XX wieku oscylowały głównie między 300 a 400 USD za uncję, pod koniec 1999 r. spadając nawet poniżej 300 USD/oz.
• Początek XXI wieku – na przełomie tysiącleci świat dotknął tzw. Kryzys Dot-comów. Skutkiem było pęknięcie bańki na akcjach firm internetowych w Stanach Zjednoczonych, co wywołało kryzys finansowy. Z kolei wynikiem zamachów z 11 września 2001 r. na World Trade Center przez arabską organizację terrorystyczną Al-Kaida było ogłoszenie przez prezydenta George’a W. Busha wojny z terroryzmem. Najechanie m.in. na Irak i Afganistan poskutkowało rosnącymi wydatkami zbrojeniowymi. Mimo niezłego wzrostu gospodarczego i dużego deficytu, przede wszystkim w wyniku spekulacji ceny złota ruszyły na północ, aby w maju 2006 roku osiągnąć blisko 700 USD za uncję.
• 2007 r. – w 2007 r. w Stanach Zjednoczonych wybuchł kryzys hipoteczny. W związku z tym z bezpiecznej przystani w formie nieruchomości amerykańscy inwestorzy zaczęli podążać w kierunku złota. Wskutek tego w pierwszym kwartale 2008 roku uncja złota kosztowała nawet nieco powyżej 1000 USD. Wprawdzie sytuacja zaczęła się szybko uspokajać, a cena złota szybko spadła do ok. 730 USD/oz, ale na krótko.
• 2008 r. – kolejną falę kryzysu i ogromny szok na rynkach wywołała upadłość jednego z największych banków inwestycyjnych w Stanach Zjednoczonych – Lehmann Brothers. Pchnęło to ceny złota na nowe szczyty. Kruszec drożał bardzo dynamicznie, aby we wrześniu 2011 roku osiągnąć 1900 USD za uncję. W kolejnych latach złoto zanotowało mocne spadki, nawet do poziomu ok. 1050 USD/oz w grudniu 2015 r. Patrząc na wykres cen złota na dłuższym interwale czasowym, do 2020 r. złoto poruszało się w konsolidacji między ok. 1200 a 1350 USD/oz, aby pod koniec 2019 r. osiągnąć ok. 1500 USD/oz.
• 2020 r. – kryzys spowodowany COVID-19 początkowo przyczynił się do mocnych spadków cen złota. Jednak szlachetny kruszec szybko zyskał na wartości. Do tego stopnia, że w 2020 roku złoto osiągnęło swoje szczyty. W sierpniu 2020 r. cena uncji złota przekroczyła barierę 2000 USD. W głównej mierze to wynik działania banków centralnych, które zaczęły lawinowo drukować pieniądze, a dodatkowo obniżać realne stopy procentowe. Wprawdzie w ciągu kilku miesięcy cena złota znowu spadła poniżej 1700 USD, ale obecnie kształtuje się na poziomie w okolicach 1850 USD.

Jak kształtować się będą ceny złota? Czy złoto osiągnie historyczne szczyty?

Oczywiście trudno przewidzieć, jak będą kształtować się ceny złota na przestrzeni lat. Musimy pamiętać, że na kurs złotego kruszcu wpływ ma wiele czynników. Jak piszemy w artykule “Jakie czynniki wpływają na ceny złota inwestycyjnego?”, są to m.in. kurs USD, koniunktura, inflacja czy stopy procentowe.Według większości ekonomistów złoto będzie coraz droższe. O ile w krótszym terminie trudno przewidzieć cenę złota, o tyle długoterminowo powinno obrać kierunek północny. Złoto jest bowiem receptą na niespokojne czasy. Prognozy dla cen złota są różne. Te rekordowe wskazują nawet na 20 000 USD za uncję, mniej radykalne na 3000 USD, 4800 USD czy 10 000 USD/oz. Pamiętajmy, że od 1974 roku., kiedy uwolniono cenę złota, podrożało ono już ponad 10-krotnie.

Polecamy: