W dobie niskich stóp procentowych, dodruku pieniądza i rosnącej inflacji inwestowanie w złoto zyskuje na popularności. Sprawdzamy, jak sprawdzić autentyczność złota, aby nie dać się oszukać nieuczciwym sprzedawcom.

Jak oszukują sprzedawcy złota?

Zanim podpowiemy, jak sprawdzić autentyczność złota, skupmy się na formach oszustw związanych z tym kruszcem. Oczywiście z uwagi na swoją wysoką wartość, złoto inwestycyjne jest łakomym kąskiem dla przestępców, którzy są miłośnikami cudzego mienia. Jednak kradzież, często w połączeniu z rozbojem, to tylko jedno z zagrożeń. Ten metal szlachetny jest również przedmiotem fałszerstw, stąd przed finalizacją zakupu inwestor musi wiedzieć, jak rozpoznać prawdziwe złoto. W innym wypadku narażamy się na stratę nawet dziesiątek czy setek tysięcy złotych, jeżeli decydujemy się na zakupy hurtowe.

Znaną metodą podrabiania złotych towarów jest tworzenie fałszywych sztabek wylewanych z wolframu, a następnie pozłacanych dla uzyskania koloru złota. Wolfram to metal, który ma zbliżoną masę i gęstość do złota i wykrycie takiego falsyfikatu bez uszkadzania sztabki jest możliwe za pośrednictwem specjalistycznych urządzeń – np. spektrometru. Przy wykorzystaniu wolframu podrabiane były również monety. 

Wielu nieuczciwych sprzedawców jako złoto oferuje tombak. To stop cynku z miedzią, z zawartością tej ostatniej przynajmniej na poziomie 80 procent. Wskutek tego, tombak ma barwę mocno zbliżoną do złota, co może być mylące zwłaszcza dla mało doświadczonych, początkujących inwestorów.

Produkty wykonane z tombaku do złudzenia przypominają złoto i często oferowane są  niskiej, atrakcyjnej cenie właśnie jako produkty złote. Dlatego zwłaszcza przy zakupach u osób prywatnych, a nie w autoryzowanych sklepach łatwo paść ofiarą oszustwa. Wiele takich historii dotyczy turystów wypoczywających w Egipcie czy Turcji, który kupują przypominające złoto pamiątki, ale nie jest to reguła. Takie produkty możemy też znaleźć w stacjonarnych punktach sprzedaży i serwisach internetowych, zwłaszcza niecertyfikowanych dealerów. Jako że tombak w porównaniu ze złotym kruszcem jest bezwartościowy, każdy inwestor powinien wiedzieć, jak sprawdzić, czy złoto jest prawdziwe.

Monety najczęściej podrabia się wykorzystując  z wykorzystaniem techniki platerowania, a obecnie głównie galwanizowania innych metali.

Na szczęście dziś wiemy, jak sprawdzić autentyczność próby złota i możemy skorzystać przynajmniej z kilku dostępnych metod. Możemy to zrobić z wykorzystaniem specjalnych narzędzi, ale też tańszymi, domowymi sposobami.

Jak sprawdzić złoto, czy jest prawdziwe w sposób specjalistyczny?

Na początku przedstawimy sposoby używane przez profesjonalnych, zawodowych inwestorów czy jubilerów. Do wyboru jest wiele metod, np.:

• Test kwasowy – metoda stosowana przy weryfikacji biżuterii, monet i sztabek, ale badająca tylko ich powierzchnię. Do próby dołączony jest kwas testowy aplikowany na rysę powstałą w wyniku pocierania złota o kamień probierczy (zwykle lidyt). Jeżeli przy kontakcie z kwasem ślad blednie, złoty obiekt najprawdopodobniej jest fałszywy. 
• Analiza fluorescencji rentgenowskiej – inna metoda ograniczona tylko do powierzchni obiektu. Polega na wystawieniu monet lub sztabek na działanie promieni rentgenowskich, co umożliwia określenie składu metalicznego obiektu.
• Analiza za pomocą ultradźwięków – bardzo dokładna metoda badania złota, która polega na wykorzystaniu ultradźwięków przenikających obiekt. Jest ona zalecana zwłaszcza wówczas, kiedy nie wiemy, jak sprawdzić autentyczność sztabki złota. Pozwala bowiem wykryć nawet doskonale zafałszowane sztabki z rdzeniami wolframowymi.
• Analiza przewodności elektrycznej – metoda polegająca na badaniu przewodności elektrycznej, która jest różna w zależności od rodzaju metalu. Tą metodą testować można nawet sztabki umieszczone w blistrach.
• Program Bullion DNA – specjalny program Royal Canadian Mint dla monety Kanadyjski Liść Klonowy. Jeżeli sprzedawcy oferujący takie monety biorą udział w programie DNA Bullion Royal Canadian Mint, są w posiadaniu specjalnego czytnika połączonego z bazą kanadyjskiej mennicy. W ten sposób można zeskanować monetę i porównać ją z bazą producenta.

Należy jednak pamiętać, że metody eksperckie dla wielu prywatnych inwestorów są niedostępne. Wymagają odpowiedniego sprzętu, a przy tym wiedzy i doświadczenia pozwalającego nie zniszczyć monety czy sztabki. W razie wątpliwości warto rozważyć więc wsparcie ze strony eksperta.

Jak sprawdzić, czy złoto jest prawdziwe – domowe sposoby

Oprócz specjalistycznych, eksperckich metod, jest wiele sposobów, aby samodzielnie zweryfikować, czy złoto jest prawdziwe. Jeżeli nie wiemy, jak sprawdzić autentyczność złota domowym sposobem, przedstawiamy kilka prostych metod weryfikacji tego kruszcu.

• Rozmiar i waga – prosta metoda, ponieważ określone monety mają odpowiednie rozmiary (średnica, grubość) i wagę. To informacje ogólnodostępne, a więc przyda się miarka i waga magnetyczna. Wszelkie odstępstwa w zakresie rozmiarów czy wagi wskazują na falsyfikat. 
• Test magnetyczny – złoto to metal diamagnetyczny, który jest odpychany przez magnes. Wystarczy zbliżyć silny magnes do sztabki czy monety, po czym sprawdzić, jak zachowa się obiekt.
• Linijka Fischa – każda moneta inwestycyjna ma tzw. szablon testowy zwany też linijką Fischa. Pozwala ona sprawdzić wymiary monety i wykryć nawet ich najmniejsze odchylenia.

Jak sprawdzić autentyczność złota domowym sposobem – pozostałe, mniej skuteczne metody

Trzy powyższe metody są najprostsze, najdokładniejsze i najbezpieczniejsze w samodzielnej ocenie wiarygodności złotych monet czy sztabek. Pozostałe wymagają większego doświadczenia, dlatego zwłaszcza początkujący inwestor nie powinien z nich korzystać:

• Analiza metodą wzrokową – trudne porównanie wizualne dwóch sztabek czy monet, dlatego trzeba mieć drugi egzemplarz nabywanego obiektu. Skupić się należy na krawędziach monet (żłobione czy gładkie), bokach sztabek i występujących oznaczeniach obiektów na podstawie obowiązujących cech i znaków probierczych. Należy też pamiętać, że złoto nie plami się, nie przebarwia się i nie rdzewieje.
• Test dźwięku – metoda do badania wiarygodności złotych monet zalecana dla doświadczonych kolekcjonerów. Należy uderzyć monetę innym metalowym przedmiotem. Rozprzestrzeniający się dźwięk powinien być wyraźny, długi i charakterystyczny.
• Kontrola gęstości przez wypieranie wody – złoto ma gęstość 19,3 g/cm³. Dzięki tzw. metodzie Archimedesa można zbadać gęstość obiektu, zanurzając go w wodzie o temperaturze 20 st. C. Metoda ta jest jednak skomplikowana i łatwo przy niej o błąd.

Podsumowując, jest wiele metod weryfikacji autentyczności złota. Stuprocentową pewność odnośnie wiarygodności metali czy sztabek otrzymamy m.in. przy analizie ultradźwiękowej i przewodności elektrycznej. Domowe metody są obarczone ryzykiem błędu.Dlatego najbezpieczniej kupować złoto od renomowanych, certyfikowanych dealerów, nie dając zwieść się okazją niskiej ceny u niezweryfikowanego sprzedawcy. Nie jest to gwarancja autentyczności i można je podrobić, ale renomowani dealerzy oferują też certyfikaty autentyczności. Najważniejszym znakiem jakości jest utworzony w 1987 r. standard “Good Delivery” LBMA, który pomaga też w odsprzedaży kruszcu. Dodatkowo złoto może być umieszczone w specjalnych opakowaniach (tzw. CertiPack, CertiCard). Chronią one kruszec przed czynnikami zewnętrznymi i są gwarancją, że obiekt nigdy nie był wyjmowany z opakowania.