16 stycznia 2023 roku weszły do obiegu srebrna moneta o nominale 20 zł i złota moneta o nominale 200 zł „160. rocznica Postania Styczniowego” wyemitowane przez Narodowy Bank Polski.

XIX wieczna polska insurekcja

Powstanie Styczniowe było największym i najdłużej trwającym polskim zrywem narodowym w XIX wieku.  Wybuch powstania poprzedzony był, wydaniem przez Tymczasowy Rząd Narodowy, w dniu 22 stycznia 1863 roku Manifestem. Tego samego dnia powstanie wybuchło na ziemiach Królestwa Polskiego,  a od 1 lutego 1863 roku również na Litwie.

Zryw narodowy miał charakter wojny partyzanckiej podczas, której przeprowadzono około 1200 bitew. W powstaniu wzięło udział około 200 tys. osób z różnych stanów zarówno szlacheckich jak i w mniejszym stopniu chłopstwo i mieszczaństwo.

Polskie Powstanie Styczniowe zakończyło się przegraną powstańców. W wyniku insurekcji życie straciło ok 20 tyś osób w walkach, ok 1 tys. osób stracono, a blisko 38 tys. skazano na zesłanie na Syberię. W wyniku klęski powstania z terenów polskich wyemigrowało ponad 10 tys. osób.

W konsekwencji przegranego powstania w roku 1867 zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, jego nazwę i budżet. Rozpoczęto masową rusyfikację ludności polskiej.

Powstanie Styczniowe przyczyniło się do zahamowania polityki ugody wobec rosyjskiego zaborcy popieranej przez część elit Królestwa Polskiego. Powstanie przyczyniło się do korzystnego uwłaszczania chłopów, rozwoju demograficznego, przemysłowego i znaczącej urbanizacji terenów polskich. Po klęsce powstania, polscy patrioci, w tym uczestnicy powstania, zwrócili się ku tzw. pracy organicznej. Było to głównym motywem w literaturze, malarstwie i sztuce ostatnich trzech dekad XIX wieku.

Rocznica Powstania Styczniowego na nowych monetach kolekcjonerskich NBP

Narodowy Bank Polski wprowadził 16 stycznia 2023 do obiegu monetę 160. rocznica Powstania Styczniowego. Projekty monet zostały opracowane przez Pawła Pietrasa.

Srebrna moneta kolekcjonerska o nominale 20 złotych została wybita ze srebra o próbie 925 i wadze 28,28 g. Nakład monety został ograniczony do 10 tys. sztuk. Moneta została wybita techniką stempla lustrzanego z dodatkiem z druku cyfrowego.

Rewers przedstawia fragment rysunku Walerego Eljasza-Radzikowskiego „Patrol powstańczy
z 1863 r.” przedstawiający grupę polskich powstańców. Z lewej strony umieszczono pieczęć Rządu Narodowego z ukoronowanym trójdzielnym herbem z Orłem, Pogonią i Michałem Archaniołem. Wokół herbu biegnie napis RZĄD NARODOWY RÓWNOŚĆ WOLNOŚĆ NIEPODLEGŁOŚĆ.

Na awersie monety srebrnej zostały odwzorowane: stylizowany sztandar oraz broń (kosy, szabla, karabin) z okresu Powstania Styczniowego.

Złota moneta kolekcjonerska o nominale 200 zł została wybita ze złota o próbie 900 i wadze 15,50 g. Nakład monety został ograniczony do 1200 sztuk. Moneta została wybita techniką stempla lustrzanego. Na rewersie monety złotej, w centralnej części, widnieje panoplium z elementami uzbrojenia i sztandarami oraz trójdzielnym herbem powstańczym z ukoronowanym Orłem Białym, litewską Pogonią oraz Michałem Archaniołem symbolizującym Ruś. Przedstawiony wizerunek jest fragmentem sztandaru z okresu Powstania Styczniowego (wizerunek z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie).

Polecamy: