4 kwietnia 2023 roku Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu srebrną monetę o nominale 10 zł „Stanisław Wojciechowski”.

Urodził się w roku 1869 w Kaliszu, w nie posiadającej już majątku ziemskiego, rodzinie szlacheckiej. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim. Był członkiem tajnych organizacji, m.in. Centralizacji Związku Młodzieży Polskiej “Zet”. Należał do założycieli Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS).

Uczestniczył w 1892 r. w Zjeździe Paryskim – spotkaniu działaczy organizacji robotniczych, uznanym za zjazd założycielski PPS. W latach 90. XIX w. Wojciechowski był członkiem Centralnego Komitetu Robotniczego. Był współredaktorem pisma „Robotnik”, obok Józefa Piłsudskiego.

Po rewolucji 1905 roku Stanisław Wojciechowski wycofał się z działaności w PPS. Zaangażował się w działalność w ruchu spółdzielczym. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości po I wojnie światowej, w latach 1919-1920 był ministrem spraw wewnętrznych. Należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego “Piast”.

Wojciechowski prezydentem RP

20 grudnia 1922 r., po zabójstwie prezydenta Gabriela Narutowicza, Zgromadzenie Narodowe wybrało Stanisława Wojciechowskiego na nową głowę państwa. W orędziu do narodu, wygłoszonym zaraz po wyborze, nawiązał do tragicznej śmierci poprzednika: “Ponury cień padł na odradzającą się państwowość polską, na moralne podstawy naszego życia zbiorowego. Nienawiść wytwarza niepokój i nieład, rujnuje życie rodzin i państwa(…). W imieniu Rzeczypospolitej wołam do Was, Obywatele: skłaniajcie się do zgody w sprawach dobra powszechnego, ona jest pierwszym warunkiem wiernego wykonania ustawy konstytucyjnej, uzdrowienia gospodarczego i wychowania obywateli godnych imienia polskiego” – apelował Wojciechowski.

Prezydentura Wojciechowskiego przypadła na trudne czasy dla wewnętrznej sytuacji Polski. Uzdrowienia wymagała gospodarka i finanse państwa, w kraju szalała inflacja. Niestabilna była także sytuacja polityczna, kolejne rządy upadały w szybkim tempie. W 1924 r., gdy rządem kierował Władysław Grabski, Sejm przyjął ustawę o reformie walutowej i naprawie skarbu; do obiegu – w miejsce marek – wprowadzono złotego polskiego, a działalność rozpoczął Bank Polski – centralna instytucja emisyjna w Polsce.

Wojciechowski i zamach majowy

Kadencja prezydencka Wojciechowskiego skończyła się przed upływem 7 letniej kadencji. Przerwały ją wydarzenia z maja 1926 roku, gdy marszałek Józef Piłsudski zorganizował zamach stanu. Demonstracja zbrojna przerodziła się w walki pomiędzy oddziałami Piłsudskiego a siłami wiernymi rządowi i prezydentowi. W nocy z 12 na 13 maja 1926 r. prezydent Wojciechowski wydał odezwę do armii, w której stwierdzał m.in.: “Stała się rzecz potworna – znaleźli się szaleńcy, którzy targnęli się na majestat Ojczyzny, podnosząc jawny bunt fałszywymi hasłami uwiedli czystą duszę żołnierza polskiego i dali pierwsi rozkaz do rozlewu krwi bratniej”.

14 maja 1926 r., prezydent Wojciechowski zrzekł się sprawowanej funkcji ze względu na sytuację “uniemożliwiającą sprawowanie urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej”. Rezygnował z urzędu chcąc zapobiec wojnie domowej.

Po wycofaniu się z życia politycznego w 1926 r. Wojciechowski został profesorem w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego; prowadził także Spółdzielczy Instytut Naukowy. Lata niemieckiej okupacji przeżył w Warszawie.

Zmarł 9 kwietnia 1953 roku w Gołąbkach.

Prezydent Stanisław Wojciechowski na srebrnej monecie

Narodowy Bank Polski wprowadza 4 kwietnia 2023 roku do obiegu monetę 10 zł Stanisław Wojciechowski. Projekt monety został przygotowany przez Dominikę Karpińską-Kopiec.

Srebrna moneta kolekcjonerska o nominale 10 zł została wybita ze srebra o próbie 925 i wadze 14,4 g. Nakład monety został ograniczony do 10 tys. sztuk. Numizmat został wybity techniką stempla lustrzanego.

Na rewersie monety znajdują się: wizerunek Stanisława Wojciechowskiego wraz z faksymile jego podpisu, daty urodzin i śmierci, Order Orła Białego, którym został odznaczony, oraz cytat z wypowiedzi jako prezydenta z 12 maja 1926 r. Awers monety przedstawia historyczny wizerunek budynku Belwederu.

Polecamy: